auteur: C. M. Fortuin
e-mail: fortuinc@xs4all.nl
laatste wijziging: 22 april 2022

GEBRUIKSAANWIJZING: Klik op onderwerp of pijltje, voor het uitklappen van de details, in het bijzonder de link (onderstreept) naar het document;
weer inklappen door klikken op het pijltje;
pdf-documenten zijn vrij in te zien of te copiëren.
WAARSCHUWING: pdf-documenten kunnen, afhankelijk van de browser, vervormd worden weergegeven.

OVERZICHT

GENEALOGIE

1. Nageslacht familie Fortuin 'uit de Lemmer' (begin 1700); Laatste publicatie: 20-4-2022 ;

   Toelichting:

   De afstammelingen (nageslacht, parenteel) van Jan Dirks en Ids Jelles, begin 1700 woonachtig in de Lemmer, vormen de 'familie Fortuin uit de Lemmer'. Daaronder zijn personen met achternaam Fortuin, maar ook met andere achternamen, door het aantrouwen van mannelijk niet-Fortuinen met vrouwelijk Fortuinen, zoals in de eerste jaren de Vrij, Muurling, Crol, van Velsen enz. Terzijde: er blijken meerdere families Fortuin te zijn, maar die zijn — voorzover bekend — niet verwant. Vanwege beperking met de beschikbaarheid van openbare bronnen is er in ieder geval naar gestreefd personen geboren voor 1913, of overleden voor 1950, mee te nemen.

   
   De presentatie van de stamboom is geproduceerd met het publieke programma Aldfaer. Een eerste versie is van 1-1-2014. Een tweede versie is van 26-12-2016, met onderlinge 'links' om gemakkelijker tussen (grafisch) overzicht en persoonskaarten heen en weer te gaan, en met meer aandacht voor de gezinnen van aangetrouwden. Bij de uitbreiding van 12-4-2019, is volledigheid nagestreefd voor geborenen tot en met de 19de eeuw, waardoor het nogal veel personen bevat.
   

   
   Het parenteel wordt gepresenteerd op twee manieren, die met elkaar verbonden zijn:

   1. grafisch overzicht van alle personen in het parenteel met startpunt Jan Dirks; vanaf iedere persoon is de persoonskaart (zie b) bereikbaar door klikken op de naam. Onder INDEX is een naamlijst beschikbaar van waaruit naar de positie in het grafisch overzicht wordt gesprongen.
      ga naar grafisch overzicht.
   2. persoonskaart van individuele persoon in het uitgebreide parenteel. De afstammelingen zijn daarbij uitgebreid met de gezinnen van de aangetrouwden ('koude kant'); de persoonskaart daarvan is alleen bereikbaar door klikken op de naam in een andere persoonskaart, of via de INDEX. Via de rechter kolom in de persoonskaart INDEX kom je bij de persoonskaart. Via de linker kolom in de persoonskaart INDEX ga je naar de INDEX van het grafische overzicht.
      ga naar persoonskaart Jan Dirks

   Een paar interessante personen, waarvan de persoonskaart hier direct bereikbaar is:

   1. Stamvader(de Lemmer 1710) Jan Dirks [Fortuin].
   2. Schipper die in zware storm 'met man en muis' vergaat (Veersche gat 1837) Bronne Roelfs Siegers
   3. Oprichter oudste suikerwerkenfabriek (Dockum 1842) Willem Hendriks Fortuin.
   4. Vrijdenker en Darwinist (vader van Hendrik François ) (Assen 1871) dr. Hermanus Hartogh Heijs.
   5. Organist en muziekpedagoog (Utrecht 1907) Wilhelm Petri.
   6. Nederlands luchtvaartpionier (1910) Heinrich J. C. W. van der Burg.
   7. Nederlands schaatskampioen (1911) Wijnout H. Taconis.
   8. Mathematisch Fysicus (verklaarde radiobuisgolven) (1920) prof. dr. Balthasar van der Pol
   9. Engelandvaarder 'soldaat van Oranje' (1942) Chris(toffel) Krediet.
   10. Uitvinder van het scan-copieerapparaat (1958) ir. Frans Brouwer.
   11. Minister van binnenlandse zaken (1972) mr. Max Rood.
2. Voorgeslacht familie Kranenborg/Reenders 'uit Groningen' ('kwartierstaat' van Janneke Kranenborg)

   Toelichting:

   De voorouders van Janneke Kranenborg — voorzover bekend alle uit Groningen komend — vormen de kwartierstaat van 'Janneke Kranenborg'. De kwartierstaat is in eerste instantie uitgewerkt tot minstens 6 (~1800) en hoogstens 11 (~1670) generaties. In het bijzonder zijn de kwartierstaat van de betovergrootouders Wiert L. Kranenborg en Reinder B. Reenders (~1800) uitgewerkt tot minstens generatie 9 (~1720). De eerste versie van de Janneke Kranenborg kwartierstaat is van 17-2-2020.

   De presentatie van de kwartierstaat is zoals hierboven is uitgelegd bij stamboom Fortuin (lees de toelichting stamboom Fortuin hoe dat werkt, in het bijzonder het 'heen en weer' gaan via de twee soorten INDEX)

   1. ga naar grafische kwartierstaat;
   2. ga naar persoonskaart;

   In de kwartierstaat zelf, of bij aangetrouwden die niet in de kwartierstaat staan, zijn interessante personen te vinden:

   1. Reenders stamvader (qua patroniem) Reijnder Martens (1670);
   2. dr. Abraham Trommius , schoonvader van voorvader Wibrandus Hartzma, auteur van de concordantie van de Bijbel (1691): 'de Trommius';
   3. Kranenborg stamvader (qua achternaam) Lambert Dercks Kranenberg, katholieke koperslager die 'tweè koftelyke Sphera Zonnewysers met volle Hemelskringen' publiek verkoopt (1774);
   4. betovergrootvader Wiert L. Kranenborg, de eerste Kranenborg met 'o' , kapitein en gereformeerd (1811);
   5. betovergrootvader Reender B. Reenders, de eerste met achternaam Reenders (1811);
   6. grootvader Warner Kranenborg, die ongelukkerwijze door een omvergewaaide schutting dodelijk werd getroffen (1929);
   7. Lambertus Kranenborg, neef van Warner Kranenborg, winnaar veteranen-groep Hoogovens schaaktoernooi (1965);
3. 'Lotgevallen door Willem Roodenburg ondervonden te Hellevoetsluis en Goedereede' (1838-1859);

   Toelichting:

   Een pdf-fascimile van het door mijn betovergrootvader 'handgeschreven schriftje', waarin hij verslag doet van alle reddingen van mensen en (zeil)schepen die hij heeft meegemaakt. Op grond van deze reddingen werd hij door koning Willem III bevorderd tot "Broeder in de orde van de Nederlandsche Leeuw". Aan het broederschap waren toelagen en privileges verbonden voor hem en zijn kinderen. 'Lotgevallen door Willem Roodenburg ondervonden te Hellevoetsluis en Goedereede' (1838-1859);

LEERSTOF WIS- en NATUURKUNDE

1. Leerboek voor HBO/UO 'Elektron natuurkunde';(in 2 delen)(C.M.Fortuin,1995);

   
   

   Over de boeken:

   Elektron natuurkunde 1 Vastestof

   Elektron natuurkunde 2 Stromen en velden

   'Elektron natuurkunde deel 1: Vastestof' laat zien, door behandeling van de natuurkundige achtergrond, hoe en waarom de elektronische componenten --- die dankzij hun uiterst kleine afmetingen de wereld voorgoed hebben veroverd --- werken, en waarom ze zich soms onder bijzondere omstandigheden anders gedragen. In deel 2 worden de klassieke componenten behandeld, met de elektrische en magnetische velden. De leerstof is gedacht voor gebruik in de propaedeuse van elektrotechniek en technische natuurkunde, en voor wie maar is geïnteresseerd! PDF-bestand 'Vaste stof' ophalen

   In 'Elektron Natuurkunde deel 2: Stromen en velden' worden de klassieke elektrotechnische componenten behandeld gebaseerd op de elektrische en magnetische velden. De leerstof is gedacht voor gebruik in de propaedeuse van elektrotechniek en technische natuurkunde, en voor wie maar is geïnteresseerd! Deel 1 laat zien, door behandeling van de natuurkundige achtergrond, hoe en waarom de elektronische componenten---die dankzij hun uiterst kleine afmetingen de wereld voorgoed hebben veroverd---werken, en waarom ze zich soms onder bijzondere omstandigheden anders gedragen. PDF-bestand: 'Stromen en velden' ophalen

   Over de auteur:

   De schrijver van dit boek heeft zich jarenlang verdiept in de natuurkunde van 'de vastestof': tijdens zijn studie technische natuurkunde aan de TH Delft bij het afstuderen, tijdens zijn werk aan de RU Leiden bij het promotieonderzoek en daarna bij UC San Diego, KU Nijmegen en de Universiteit van Amsterdam bij theoretisch onderzoek. Die achtergrond werkt natuurlijk door in de leerstof die hij als docent natuurkunde schreef en gebruikte bij de Hogeschool Gelderland te Arnhem, tegenwoordig Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN). Na zijn pensioen bereidde hij publicatie van dit boek als pdf bestand voor.

   Cornelis Marius Fortuin (1940- )

2. Leerstof bij leerboek 'Wiskunde voor het HBO' (v.Asselt enz,1994);

   Toelichting:

   Deze leerstof betreft de numerieke wiskunde van het op de HAN gebruikte leerboek 'Wiskunde voor het HBO' (v.Asselt enz,1994 4de druk). Kenmerkend voor deze alternatieve leerstof is de aandacht voor foutafschatting en de relaties tussen de verschillende soorten benaderingen. In het bijzonder is er bij 'Nulpuntbepalen' veel aandacht voor computer- (rekenmachine-) programma's, met implementatie in BASIC ten behoeve van BASIC programmeerbare rekenmachines. De vormgeving is soms gedateerd.

   Vervangt deel 1 N3 : 'Lineaire interpolatie volgens Gauss';

   Vervangt deel 1 N4: 'Nulpunt bepalen';

   Vervangt deel 1 N5: 'Numerieke integratie volgens Simpson';

   Extra bij deel 1 N5: 'Numerieke integratie volgens Gauss';

3. Uitwerking opgaven uit leerboek 'Inleiding tot de statistische analyse'(Anderson, Blankespoor,1990);

   Toelichting:

   Voor het verwerken van de leerstof is het zelfstandig maken van de opgaven broodnodig. Deze uitwerkingen maken het mogelijk die zelfstandig te vergelijken met de eigen uitwerking, zonder tussenkomst van de docent. Uitwerkingen zijn gemaakt van een representatieve selectie van de opgaven in de tweede druk van het op de HAN gebruikte leerboek 'Inleiding tot de statistische analyse' (Anderson,Blankespoor,1990). Het is uitgevoerd met pdfLaTeX als pdf-bestand, in dezelfde opmaak als het boek. Open uitwerkingen 'Inleiding statische analyse'

4. Classic article 'On Chi-Square and P from Contingency tables'(R.A.Fisher,1922);

   Toelichting:

   In statistics reliability is a major subject. In this fine article Fisher explains from first principles the role of the Chi-Square function in the reliability of the probalities in the contingency tables. 'On Chi-Square and P from Contingency tables'(pdf-facsimile)'.

ARTIKELTJES WISKUNDE

1. Artikel(tje) over toevalsaantaltabel en correlatie (C.M.Fortuin,1998-2019);

   Toelichting:

   Het begon allemaal met een bericht in het dagblad 'Trouw'(1998). Daarin wordt de betrouwbaarheid van het onafhankelijk zijn van oorzaak en gevolg bij een toevalsaantaltabel geanalyseerd. Bij een eenvoudige 2x2 tabel is er slechts een enkel onafhankelijke oorzaak en een enkel onafhankelijke gevolg, en de betrouwbaarheidsfunctie wordt eenvoudig bepaald (Fisher) door de correlatie:
   

   ${{\rm X}}^2=N{\rho }^2$
   (de formule ziet er dan alleen netjes uit als MathML ondersteunt wordt door de browser, zoals bij FireFox).

   De analyse van de 2x2 tabel was uitgangspunt voor de analyse van een grotere nxm tabel. De betrouwbaarheid van de nxm tabel blijkt in verband gebracht te kunnen worden met de correlaties van n-1 onafhankelijke oorzaken en m-1 onafhankelijke gevolgen, die met de tabel verbonden zijn. Het bleek dat de Chi-kwadraat functie, die de betrouwbaarheid bepaalt van het onafhankelijk zijn van oorzaak en gevolg, gelijk is aan de som van de onderlinge correlaties-kwadraat (N is de tabelsom):

   ${{\rm X}}^2=N\underset{i}{\Sigma }\underset{j}{\Sigma }{\rho }_{\mathrm{ij}}^2$

   
   

   Het artikel waarin het voorgaande is uitgewerkt, getiteld 'Een bericht in Trouw', blijkt (achteraf, want ik kende het niet!) gebaseerd op het classic article of Fisher. Omdat de scans van het artikel zo slecht leesbaar waren — en omdat het leuk is — heb ik het in TeX nagebootst!

   Tenslotte heb ik geprobeerd de betrouwbaarheid van de tabel bij afhankelijkheid van oorzaak en gevolg te bepalen. Dat is toch praktisch de meest voorkomende situatie. Daarbij heb ik een methode aangegeven, maar kon niet tot een mooie gesloten uitdrukking (in termen van de onderlinge correlaties bijvoorbeeld) komen. Dat leidde uiteindelijk tot het artikeltje 'Een bericht in Trouw' waarin de toevalsaantaltabel zo volledig mogelijk wordt geanalyseerd.

   Achteraf bleek mij dat dit probleem langs andere weg was 'opgelost': Harald Hotelling, RELATIONS BETWEEN TWO SETS OF VARIATES, Biometrika, Vol. 28, No. 3/4 (Dec., 1936), pp. 321-377. Daarin worden de varianties van de oorzaak-gevolg variabelen gemaximaliseerd onder lineaire combinaties, leidend tot canoniek variabelen. Dat is een geheel andere aanpak, en de resultaten zijn moeilijk vergelijkbaar.

2. Nuttige eigenschap bij het omkeren van matrices (C.M.Fortuin, 2003);

   Toelichting:

   Het komt veelvuldig voor in toegepaste wiskunde dat er een beschrijving is met behulp van matrices, en dat die voor het verkrijgen van de oplossing moeten worden omgekeerd. Daar zijn allerlei methoden voor, die vooral numeriek interessant zijn. Het gaat hier om een 'algemene' eigenschap bij vierkante matrices met een specifieke samenstelling: op de hoofddiagonaal staan twee (sub)matrices waarvan de omkering bekend wordt verondersteld. De nuttige eigenschap zegt dan hoe de omkering van de gehele matrix wordt verkregen. omkeren van twee bij twee matrices (C.M.Fortuin,2003).

3. Artikeltje over onder een puntlast doorhangend koord (C.M.Fortuin, 2003)

   Toelichting:

   In NVOX, 'Tijdschrift voor natuurwetenschap op school', verenigingsblad van de NVON, stond in 28e jaargang nummer 2, februari 2003, het artikel 'Survival of the Smartest, of hoe spannend kan natuurkunde worden', van Rob Ouwerkerk, stedelijk gymnasium Haarlem. Daarin wordt de spanning geanalyseerd die ontstaat in een koord, dat aan de uiteinden is opgehangen en gespannen wordt door een puntlast ergens daartussen. In het bijzonder wordt het probleem van de grootte en positie van de maximale spanning opgelost voor het geval de ophangpunten even hoog zitten. We analyseren het probleem opnieuw, maar dan voor ongelijke hoogte van de ophangpunten: open 'doorhangen koord'

4. Artikeltje over globecirkels onder verschillende kaartprojecties (C.M.Fortuin, 2002);

   Toelichting:

   Een artikel over de analytische gedaante van de projectie van globecirkels, in het bijzonder het gradennet op topografische kaarten. Verschillende kaartprojecties van de globecirkels op het platte vlak worden bestudeerd, waaronder de klassieke azimutale projecties:

   1. orthogonaal;
   2. stereografisch;
   3. conform;
   4. gnomonisch;
   5. equivalent;
   6. equidistant;

   Precieze karakterisering wordt gegeven onder welke omstandigheden deze kegelsneden degenereren tot ellips, cirkel, lijn, parabool of hyperbool. Voor verdere details: open 'GlobeProjecties'. Deze analyse is geimplementeerd in een Pascal programma 'Global View'.

5. Artikel over kegelsneden tekenen (C. M. Fortuin, 2008);

   Toelichting op Kegelsneden tekenen

   Kegelsneden kunnen systematisch worden benaderd door hoekpunten van een (deel van een) omgeschreven veelhoek. Een algorithme wordt ontwikkeld voor het bepalen van de steunpunten van een iteratieve derdegraads Bézier benadering van kegelsneden. Voor de start zijn drie punten nodig. Het algorithme is onafhankelijk van de stand van de kegelsnede; het maakt bij het tekenen geen gebruik van rotaties, maar berekend nieuwe punten op basis van drie vorige punten. Open Kegelsnede tekenen (C. M. Fortuin, Kegelsneden benaderen, MAPS 44, 15). Dit algorithme is gebruikt voor het systematisch tekenen van (delen van) kegelsneden voor de tekstverwerker TeX.

WETENSCHAPPELIJKE BIJDRAGEN

Terug naar Overzicht